BATI DOĞU FARKI ve DÖRT MANZARA

I

Pejmürde giyimiyle yiyecek isteyen bir gariban...

Saçı-sakalı dağınık, üstünde elbise kime lime olmuş, ayakları bazen çıplak bazen naylon poşetle bağlı.

Sanal ortamda bir çok çekimleri mevcut.

Kimi yerden kovuluyor, hakarete uğruyor.

Kendisine tadımlık yiyecek veren merhamet ehli olanlara beklenmedik yardımlarda bulunuyor.

Aldığı yiyeceği ya da para yardımını dönüşte iade ediyor. 

Bir kamera gösterimi ile yardımcı olanlara yaptıkları iyiliğe karşı, önce gözlerini kapatmasını ve ellerini göğüs hizasında uzatarak açık tutmasını belirtiyor.

Daha çok yardım edenler içinde kadınlar var, erkekten ziyade.

Bir ya da iki irice para destesi, avuçlarına bırakılıyor.

Bir kurgu olması imkânsız, bu görüntülerin.

Küçük bir iyiliğe karşı, varoşlarda derme- çatma barakada ya da ortalık yerde birşeyler satıp, günlük geçim derdiyle başı hoş olmayanların hayatında sahip olmalarının mümkün olmadığı parayı görünce sevinçleri görülmeye değer.

Kendiliğinden verdikleri tepkiyle havaya zıplayana,  dilenci bildikleri adama saygı amaçlı eğilmeye, boynuna sarılmaya kadar manzaralar söz konusu.

II 

Portekiz-İspanya yapımlı kimi kurgu çekimlerde iş müracaatı için gelenlerin emin adımlarla işletme alanına gelişleri canlandırılır.

Dilenci kılıklı, amâ birinin önünde para kutusu. Bir yanda bir deste para durur, savrukça.

Gelen amâ olduğunu test edip kutuya madeni para atıp, para destesini götürür. 

İkinci kişi için aynı görüntü.

Üçüncü kişi, cebinden para verir, gördüğü para destesini amâya verir.

İşe alınacak olanların sınav şeklinde ayrı kurgular vardır.

Bahçede açık musluğu kapatma.

Gereksiz ışığı söndürme.

Yerdeki ters paspası düzeltme.

Asansör önüne atılan para testi.

Bazen CV- öz geçmiş  dosyasını çalma.

Kimi zaman zengin züppeliklerini sergileyen iki kişinin yoksul giyimli üçüncü kişiyi hor görüp, insanî olmayan rekabet duygusuyla küçük düşürme hali.

Hepsi kameradan seyredilerek, işletmede yönetici olmak isteyen, uygunsuz hareket eden tipler ayıklanıyor ve kendilerine yaptıklarının ahlâkî-insanî olmadığı söylenerek, yönetici pozisyonunda dürüstlüğün temel ilke olduğu mesajı veriliyor 

III 

Bildiğimiz şekliyle içeceğine baygınlık veren toz atılan görüntüler.

Genelde göze kesilen zengin erkekle övgü dolu konuşmalar.

Bir taksi durmuş, ilaç atılacak içecek şişesi camdan elle kadın tarafından sarkıtılır. Üçüncü kişi gerekeni yapar.

Bu olumsuzluğu gören fakir biri içecek şisesini alıp kaçar. Kendisine komplo kurulduğundan habersiz zengin erkek, kaçanı kovalar, bir müddet sonra çıkmaz sokağa ya da sokak dönemecinde suçlu yakalanır.

İçeceği neden alıp kaçtığını açıklayan suçlu, hemen aynı içecekten bir şişe verir, zengin erkeğe.

Muzaffer komutan gibi arabasına gelen erkek, suçludan şişeyi aldığını söyler.

Birkaç yudum sonrası bayılan zengin erkeğin kendinde olup olmadığı test edilir. Kendisine ait çantası, değerli eşyaları kadın ve üçüncü kişi tarafından alınır. 

Güçlü- kuvvetli zengin erkek, birden ayılır. 

İki suçluyu önce telefonla polise bildir. Kadın af diler, üçüncü kişi pataklanır. 

Dil dökme faydasızdır. 

Olaya tanıklık eden Kahraman ortaya çıkar, kötülükle iyiliğin farkı anlatılmak istenir.

Bu kurgu,  çok tuttuğu için farklı ülkelerde değişik versiyonlar çekilmiştir.

IV 

Bir zengin,  iş adamı telefon ederken çantasını düşürür. Önünde meyve ya da sebze olan satıcı genç kız, adama yetişemez.

Çantada epeyce para ve adamın kartviziti vardır. 

Kahramanımız evi bulur, kapıyı açan evin hizmetlisi olur. Parayı aldıktan sonra kız kovulur. 

Eve varan malikâne sahibi zengin adam, yan tarafta olanları dinler.

Ağlayarak giden kızı takip edip yanına varır. Meseleyi bir daha dinler.

Elinden tutup evine getirir.

Bu esnada hizmetçi ile evin uşağı, oldukça tartışır, para bölüşülür.

O sırada kızı ve efendilerini gören çalışanlarda telâş başlar.

Kızı kovmaları, parayı paylaşmaları, ev sahiplerinin durumu anlatması oldukça hızlıca gösterilir.

Yalvarmak, af dilemek fayda vermez, gasp edilen geri alınır, iki çalışana kapı gösterilir.

Fakir kız,  evin hanımefendiliğine uzanacak basamağa ilk adımı atar, zengin adama teşekkür eder.

V

Batının ezilmişliğini ya da doğunun yoksulluğunu göz önüne seren dört tablo.

Batıdaki merhamette insanî yön ön plânda görünmez, insanın daha çok para edinme hırsı vardır. Çalışanın gözü, calıştığı yerin sahibi gibi yaşamaktadır, çoğunlukla.

Doğudaki merhamet şekli bir dilencinin yoksul satıcıdan yiyecek istemesi üzerine kurulur.  Yoksul olmasına rağmen dilenciye yardımcı olanlar,  oldukça yüklü bir parayla ödüllendirilir.

Batılının zengin olma isteği hırsızlıkla, gaspla, tuzakla belirgin iken Dogulu insanın öyle bir hırsı yoktur, genelde.

Merhametin şekillendirdiği gelenekte küçük bir yardımda bulunma, hayatını değiştirecek büyüklükte dönüşlere zemin hazırlar.

Batılı dürüstlüğüyle bir yerde iş bulabiliyorken Doğulu merhamet yönüyle ezilmişlikle yoğrulmuş bir hayatı geride bırakıyor.

Sanal ortamda üçü batıdan biri doğudan manzara bu şekilde; üç kurgu ve bir gerçek çekim.

Yorum elbette okura ait.